Geschiedenis Oranjelaan, Nassaulaan en Kroonpark in Driebergen

Het stuk Driebergen waar nu Oranjelaan en Nassaulaan lopen, was in de 20-er jaren van deze eeuw nog grotendeels onbebouwd, in gebruik als weide- en tuingrond. Het deel waarop nu de Oranjelaan en het Kroonpark liggen, werd nog aangeduid met de naam Ons Genoegen - voormalig herenhuis tussen Oranjelaan en Welgelegen - , het meer naar de dorpskern gelegen stuk heette het Binnenveld. Maar begin 1920 kwam het regelmatig ter sprake als 'het plan Van Remmerden'. De eigenaren, de slagers Hendrik en Gerrit van Remmerden begonnen toen namelijk dit gebied te exploiteren als bouwterrein. In het plan waren twee wegen en een parkje geprojecteerd. Als projectontwikkelaars in de dop achtten ze zich ook geroepen een voorstel tot naamgeving te doen: Oranjelaan en Nassaulaan. En zo werd door de gemeenteraad ook besloten. Keurige namen toch? Bij het plan van Remmerden hoorde ook een park. Het park dat tegenwoordig Kroonpark heet wordt gedomineerd door de Emmavijver.

Emmavijver aan de Oranjelaan Driebergen

Aan de Oranjelaan werd in 1921 een school voor meer uitgebreid lager onderwijs gebouwd, de christelijke Van Heemstraschool, een mulo. Die heeft er ruim 60 jaar stand gehouden, tot lust en last van de buurt. Door het krimpen van het aantal scholen in Driebergen kon de wat krap gehuisveste Muloschool in 1988 verkassen naar de leeggekomen Bosrandschool aan de Arnhemsebovenweg. Architect Smorenburg herschiep enkele jaren later het schoolgebouw aan de Oranjelaan in een comfortabel woongebouw.

Nynkeplantsoen

Drie maanden terug werd Utrechts nieuwste parkje geopend. Het parkje dat de naam Nynkeplatsoen heeft gekregen ligt ingeklemd tussen de Prins Bernhardlaan en de Edisonstraat. Het parkje is genoemd naar de van oorsprong Friese schrijfster Nynke van Hichtum (pseudoniem van Sjoukje Bokma de Boer).

Nynkeplantsoen in Utrecht

Nynke van Hichtum werd wereldberoemd als auteur van het boek Afke's tiental. Wat velen ook zullen weten is dat van Hichtum de echtgenote was van minister president Pieter Jelles Troelstra. Wat veel minder mensen weten is het echtpaar in 1893 naar Utrecht verhuisde, na eerste tijdelijk in Amsterdam gewoond te hebben. Voor de schrijfster was het moeilijk, maar tegelijkertijd ook inspirerende tijd.
Een van de inspirerende figuren die Sjoukje ontmoette was romanschrijfster Cornélie Huygens. Een zeer vrijgevochten vrouw en voorvechtster van de vrouwenemancipatie en bovendien lid van het SDAP partijbestuur. Deze vrouw verkondigde aan ieder die het horen wildegeen echtgenoor of kinderen te willen. Slechts minnaars stonden op haar verlanglijstje.
Verder heeft Sjoukje veel contact met Nellie van Kol die haar aanmoedigt om weer te gaan schrijven. Samen met Van Kol werkt Sjoukje aan het opzetten van een bibliotheek speciaal voor arbeiderskinderen. Sjoukje levert bijdragen in de vorm van kinderboeken over ‘wilde volken’, als Eskimo’s, indianen, ‘hottentotten en andere kaffervolken’. In 1897 verhuist "Nynke van Hichtum" naar Den Haag waar haar man een baan heeft als volksvertegenwoordiger namens de SDAP.
Om een lang verhaal kort te houden, met de opening van het Nynkeplantsoen is de verhouding binnen het gezin Troelstra-van Hichtum/Bokma de Boer weer rechtgezet. Pieter Jelles Troelstra kreeg zijn eigen straat in Utrecht al vele jaren eerder in de Staatsliedenbuurt (Troelstralaan). Nu heeft Nynke van Hichtum, weliswaar onder haar pseudoniem eindelijk ook een park in Utrecht naar zich vernoemd in de Zuilense Vliegeniersbuurt.
Het is een mooi parkje geworden dat verfraaid is met een beeldhouwerk dat een zwangere vrouw en haar man moet voorstellen.

Walravenfontein op het Berlageplein

Op het Berlageplein in Utrecht staat de Walravenfontein. Voordat hij na jaren van oponthoud eindelijk in werking gesteld werd is er heel wat water door de Rijn gestroomd (en helaas wat minder door de fontein). De fontein is het sluitstuk van een grote stedenbouwkundige transitie van de door de architect Berlage ontworpen “as van Berlage”.

Het oorspronkelijke ontwerp

In 1920 besloot toenmalig burgemeester van Utrecht Fockema Andreae, aan Berlage de opdracht te geven om de  uitbreidingsplannen richting het noorden vorm te geven. Samen met N.Holsboer, directeur openbare werken ontwierp hij een plan dat zijn tijd ver vooruit was en tot over de toenmalige gemeentegrens heen liep. Centraal in het uitbreidingsplan was de grote centrale weg, die we nu als de As van Berlage kennen, met aan weerszijden de nieuwe wijken. Het plan zoals destijds ontworpen werd helaas niet volledig uitgevoerd en de grachten in de van Hoornekade en de Van Egmondkade zijn in de tussentijd weer gedicht.

Walravenfontein

Berlageplein

Architectenbureau Kraaijvanger Urbis werd in 2002 door de gemeente om de As van Berlage weer een nieuw aanzien te geven. Enkele hoofdelementen van dit plan waren het vernieuwde Prins Bernardplein, het Vorstelijk Complex en het Berlageplein met daarop de Walravenfontein. Oorspronkelijk heette het Berlageplein nog informeel naar de groentewinkel op de hoek “Toon Hermannsplein”.  Een officiële naam had het plein eenvoudigweg niet.

Ontwerp Walravenfontein

Voor het ontwerp van de Walravenfontein werd de Duitse kunstenaar Gerhard Merz (1947) benaderd. Een kunstenaar met een grote affiniteit met de architectuur, die zijn werk enigszins hoogdravend ‘archipittura’ noemt. Zijn werken kernmerken zich door een grote helderheid van lijn, geometrische vormen en objectiviteit van karakter. Grote inspirator voor Merz is Mies van der Rohe.

Hij ontwierp voor Zuilen een waterpartij bestaand uit een rond waterbassin met een hoog opspuitende centrale fontein. Rondom de fontein staan vijf  banken gemaakt van gehamerd beton. Het geheel vormt een cirkel en op de rand van de fontein is een tekst uit het werk van Dante gegraveerd. : ‘Ego tamquam centrum circuli, cui simili modo se habent circumferent iae partes; tu autem non sici.‘ Ik ben als het middelpunt van een cirkel, tot hetwelk zich alle delen van de omtrek in gelijke mate verhouden; gij zijt echter niet zo.  De tekst herinnerd de mens aan het feit dat hij nooit perfect zal zijn in tegenstelling tot de goden die dat wel zijn. Wanneer men mijmerend op een van de bankjes naast de fontein zit, zal deze tekst mogelijk tot een dieper inzicht kunnen leiden, alsdus Merz.

Naamgeving Walravenfontein.

De naamgeving van de Walravenfontein kwam tot stand door een speciaal voor dit doel opgerichte commissie. Het oorspronkelijke voorstel was om de fontein de Berlagefontein te noemen, maar een Berlagefontein, op het Berlageplein aan de As van Berlage vond men een beetje teveel van het goede. Het alternatief dat gekozen werd was de Walravenfontein, genoemd naar de voormalig 15^e eeuwse burggraaf van de stad Utrecht  Joost Walraven II van Brederode, heer van Brederode, Ameide, Vianen drossaard van Hagestein en burggraaf van Utrecht. Hoewel ook deze naam niet door iedereen in dank werd afgenomen (Veel Zuilenaren wilde dat de fontein naar een wijkgenoot werd genoemd), bleek het het beste alternatief.

Inmiddels is de fontein al weer enkele jaren in gebruik en is hij bijna niet meer weg te denken als landmark voor Zuilen en Utrecht.

Amelisweerd en Rhijnauwen

Vlakbij Utrecht aan de Kromme Rijn ligt het prachtige landgoed Amelisweerd. Beter gezegd, een keten van 3 landgoederen; Oud-Amelisweerd, Nieuw-Amelisweerd en landgoed Rhijnauwen. De drie vormen samen een prachtig natuurgebied dat bestaat uit een parkachtig landschap afgewisseld met weilanden en mooie doorkijkjes. Het is voor veel Utrechters het favoriete wandelgebied. Zeker in de weekenden kan het hier erg druk worden. Gelukkig zijn er ook altijd plekken in Amelisweerd waar het bijna altijd rustig blijft.

De Kromme Rijn vormt de centrale as van Amelisweerd. Op deze winterse foto is
goed te zien hoe mooi en rustig het kan zijn in Amelisweerd.

Theehuis Rhijnauwen is verreweg de populairste hotspot van Amelisweerd.
Gelegen aan de Kromme Rijn met een heerlijk terras, zit dit pannenkoekenhuis
zowel s'winters als s'zomers stampvol gasten.

Terras van Theehuis Rhijnauwen, waarom het nu theehuis heet
en geen pannenkoekenhuis weet ik ook niet.

Skyline van Utrecht

Een eerste berichtje op mijn blog met foto's van Utrecht. Hoe start je een blog over de Domstad? Heel logisch, met een foto van de Domtoren natuurlijk!

Skyline van Utrecht, met op de voorgrond de Buurkerk met daarachter de Domtoren.